Een klassieker die bij de verplichte kost behoort op Amerikaanse scholen, zo heb ik mij laten vertellen. Dit boek is ook verfilmd in 1962.
Ik had er echter nog nooit van gehoord.
In oktober 2010 is ie vertaalt en hier voor het eerst uitgebracht. In november 2013 beleefde het boek zijn tweede druk en in april 2015 t/m augustus 2015 zijn derde t/m achtste druk.
Dat heeft een reden.
Haar eerdere manuscript uit 1957 (Go Set a Watchman) werd destijds door de uitgever geweigerd en is zoek geraakt. Harper Lee’s advocate, Tonja Carter, heeft het vier jaar geleden teruggevonden en het is alsnog uitgegeven. Dat gaf weer een boost aan haar eerder uitgegeven, maar later geschreven boek van 1960 omdat het boek van 1957 een vervolg is op dat van 1960.
Jeremy Atticus Finch, afgekort tot Jem en Jean Louise Finch, afgekort tot Scout zijn broer en zus, kinderen van een advocaat, Atticus Finch, in Maycomb County, Alabama.
Moeder overleed toen Scout 2 jaar was en nu worden ze verzorgd door hun vader en een zwarte huishoudster Calpurnia.
Brede straten, grote tuinen en huizen met veranda’s en bijna altijd lekker weer.
Altijd buiten spelen en kattenkwaad uithalen. Vooral wanneer Dill er in de zomer bij komt. Het huis van de buren, waar je bijna nooit iemand ziet blijft geheimzinnig en een aantrekkingskracht uitoefenen.
De vrouwen van Maycomb County geven je een ‘Middlemarch’ gevoel; Scout voelt zich echter meer aangetrokken tot het mannelijke gedeelte.
Het leven wordt beschreven door de ogen van Scout, een wel erg slim en wijs meisje voor haar leeftijd van 6-8 jaar.
Het verhaal speelt zich af rond het jaar 1935. Gevonden in hoofdstuk 20, op pagina 267, genoemd tijdens de rede van Atticus voor de jury van Maycomb County.
De slavernij is allang afgeschaft maar nikkers verdédigen, dat doe je niet.
En dat doet Atticus nu juist wel met alle gevolgen van dien.
De rassen ongelijkheid komt duidelijk naar voren en veroordeeld maar er is ook de onderlinge ongelijkheid tussen arm en rijk en die wordt veel meer als normaal gezien en meer geaccepteerd terwijl dat natuurlijk net zo fout is.
De titels ‘To kill a Mockingbird’ en ‘Spaar de spotvogel’ zijn afgeleid van een zinsnede uit het boek. Atticus geeft zijn kinderen een luchtbuks en waarschuwt daarbij:
‘'Schiet zoveel blauwe gaaien als je wilt, als je ze raken kunt, maar onthou dat het doodschieten van een spotlijster een zonde is.'
Dit was de enige keer dat ik Atticus ooit heb horen zeggen dat iets een zonde was en ik vroeg juffrouw Maudi om uitleg.
‘ Je vader heeft gelijk’, zei ze. ‘Spotlijsters doen niks anders dan mooie muziek voor ons maken. Ze vreten je tuin niet op, nestelen niet in de maisdroogschuur, ze doen niks anders dan hun keeltje schor zingen voor ons. Daarom is het een zonde om een spotlijster dood te schieten.’
Aan het einde van het boek moet Scout deze opvatting weer bij haar vader in herinnering brengen.
En toch....in het boek vindt een onschuldige ‘zwarte spotlijster’ in een bepaalde situatie voor niets de dood en in een andere situatie gaat een schuldige ‘blanke spotlijster’ vrijuit.
Het rare is dat je dat van die laatste ook nog begrijpt.
O ja, tijdens de rede van Atticus voor de jury sprak hij iets uit wat ik wel intrigerend vond:
‘De getuigen à charge, met uitzondering van de sheriff van Maycomb County, hebben zich aan u, heren, aan dit hof gepresenteerd in de cynische overtuiging dat hun verklaringen niet in twijfel getrokken zouden worden, in het vertrouwen dat u, heren, hen zoudt geloven in de veronderstelling – de misdadige veronderstelling – dat alle negers liegen, dat alle negers in diepste wezen immoreel zijn, dat alle negers in de buurt van onze vrouwen niet te vertrouwen zijn, een veronderstelling die men van mensen van hun geestelijk niveau kan verwachten.
Dat dit, mijne heren, op zichzelf al een leugen is, even zwart als Tom Robinsons huid – dat hoef ik u niet uit te leggen.’
Vul nu voor ‘negers’ eens vluchtelingen / asielzoekers in.
Er is niets nieuws onder de zon.
Harper Lee overleed vrijdag 19-02-2016
